Utvrđene kvote za podsticaje za vetroelektrane

U aprilu 2021. godine, stupio je na snagu  Zakon o korišćenju obnovljivih izvora energije (“Službeni Glasnik RS, br. 40/2021”), koji je usaglašen sa najnovijim direktivama EU u ovoj oblasti. 10. novembra 2021. godine Vlada je na osnovu ovog zakona donela Uredbu o kvoti u sistemu tržišne premije za vetroelektrane (“Službeni Glasnik br. 107/2021“).

Glavni cilj novog Zakona je povećanje učešća obnovljivih izvora energije u ukupno proizvedenoj energiji, ali i zaštita životne sredine, uključivanje građana u energetsku tranziciju i efikasnija procedura za investicije. 

Novi zakon, između ostalog, uvodi tržišne premije umesto dosadašnjih fid-in tarifa, koje se zadržavaju samo za mala postrojenja (elektrane odobrene snage manje od 500kW, odnosno elektrane na vetar čija je odobrena snaga manja od 3 MW) i demonstracione projekte, u skladu sa pravilima državne pomoći EU.

U skladu sa članom 5, Zakon među elektrane koje koriste obnovljive izvore energije ubraja: hidroelektrane, elektrane na biomasu, elektrane na biogas, vetroelektrane, solarne elektrane, geotermalne elektrane, elektrane na biorazgradivi otpad, elektrane na deponijski gas, elektrane na gas iz postrojenja za tretman komunalnih otpadnih voda i elektrane koje koristi druge obnovljive izvore energije.

Šta je tržišna premija?

Tržišna premija je vrsta operativne državne pomoći koja predstavlja dodatak na tržišnu cenu električne energije koju korisnici tržišne premije isporuče na tržište i koja se određuje u evrocentima po kWh u postupku aukcija.

Zakon utvrđuje metodologiju za određivanje maksimalne tržišne premije ili visine maksimalne otkupne cene koju propisuje Agencija za energetiku Republike Srbije (“Agencija”).

Na osnovu metodologije, Agencija najkasnije do kraja decembra tekuće godine za narednu godinu u kojoj su planirane aukcije, objavljuje na svojoj internet stranici maksimalne tržišne premije, odnosno maksimalne otkupne cene za svaku vrstu i podvrstu elektrane za koju su propisane kvote, a za potrebe sprovođenja aukcija.

Kako se stiče pravo na tržišnu premiju?

Postupak sticanja prava na tržišnu premiju sprovodi se putem aukcija. Ministarstvo sprovodi aukcije na osnovu raspoloživih kvota koje propisuje Vlada u skladu sa zakonom, važećim planskim dokumentima u oblasti energetike, preuzetim međunarodnim obavezama, odnosno raspoloživim podacima o postojećim kapacitetima, planiranim potrebama i drugim podacima značajnim za određivanje kvota.

Postupak aukcije pokreće se javnim pozivom Ministarstva kojim se definiše ko ima pravo da podnese prijavu za učestvovanje na aukciji, raspoložive kvote po vrsti i odobrenoj snazi elektrane, visina maksimalne otkupne cene, način i forma prijavljivanja na aukciju, spisak dokumenata koja se dostavljaju, uslovi za kvalifikaciju i nadmetanje na aukciji, itd.

Postupak se sastoji od tri faze: kvalifikacija, nadmetanje i odabir najboljih ponuda.

Učesnici u postupku aukcije čije su ponude na aukcijama obuhvaćene rešenjem Ministarstva rudarstva i energetike Republike Srbije stiču status privremenog povlašćenog proizvođača električne energije danom konačnosti tog rešenja.

Nakon uspešne aukcije i sticanja statusa privremenog povlašćenog proizvođača električne energije, zaključuje se ugovor o tržišnoj premiji sa ovlašćenom ugovornom stranom – garantovanim snabdevačem.

Koja je kvota u sistemu tržišne premije za vetroelektrane?

Nova  Uredba o kvoti u sistemu tržišne premije za vetroelektrane doneta je u cilju povećanja korišćenja energije iz obnovljivih izvora i stvaranja konkurentnog tržišta proizvodnje električne energije iz takvih vrsta izvora.

Uredbom je predviđeno da pravo na učestvovanje na aukciji imaju elektrane koje nisu mala postrojenja (elektrane odobrene snage preko 500kW i elektrane na vetar odobrene snage preko 3MW) ili demonstracioni projekti.

S obzirom da su utvrđivanjem kvote ispunjeni uslovi za raspisivanje aukcije za sticanje prava na tržišnu premiju, prva aukcija će biti sprovedena do kraja 2021. godine.